سازمان های مردم نهاد به مثابه کاری سودآور برای جوانان

به گزارش بلاگ پو، به گزارش خبرنگاران، بانک جهانی تعریف نسبتا شفافی از سازمان های غیردولتی یا سازمان های مردم نهاد (سمن) ارائه داده است. این نهاد بین المللی، سازمان غیردولتی را از جمله سازمان های خصوصی بر می شمرده که فعالیت های خود را در حوزه های کاهش امراض، ارتقای منافع و مصالح فقرا، حفظ محیط زیست، ارائه خدمات اجتماعی اساسی یا توسعه اجتماعی برنامه ریزی و اجرا می نمایند. درواقع می توان گفت سازمان های غیردولتی در کنار بخش دولتی و خصوصی، به عنوان بخش سوم مطرح می شوند. بخش سوم اصطلاحاتی است برای بیان بخشی متفاوت با بخش خصوصی و دولتی که ماهیتی داوطلبانه دارد . اگرچه سازمان های غیردولتی امروزی، تا حد زیادی پدیده ای قرن بیستمی هستند؛ اما ریشه های تاریخی آن به قرن هجدهم باز می شود. ریچارد داگلاس جنفر، استاد ارتباطات و سیاست عمومی دانشگاه ایالتی نیوجرسی، می گوید آمریکا نخستین کشوری بود که در قرن هجدهم این سازمان ها در آن شکل گرفت. در این دوران مهاجران عمدتا اروپایی مجبور بودند برای برطرف نیازهای اجتماعی در مدارس، عبادتگاه ها، جاده ها و مانند آن به خود متکی باشند؛ بنابراین ناگزیر به همکاری همیاری با یکدیگر بودند.

سازمان های مردم نهاد به مثابه کاری سودآور برای جوانان

الکسی دو توکویل، متفکر سیاسی اهل فرانسه و یکی از مشهورترین مورخانی که به موضوع دموکراسی در آمریکا پرداخته است نیز به این مسئله اشاره می نماید. وی در جایی گفته است: در انگلیس اغلب، مردم کارهای بسیار بزرگ و مهم را به تنهایی انجام می دهند؛ در حالی که آمریکایی ها برای کوچک ترین تعهدات نیز انجمن و سازمان تشکیل می دهند. آمریکایی ها شرکت های کسب و کار، بلکه هزار انجمن دیگر را برای مسائل تفریحی، تشکیل بازارچه، ساخت کلیساها، پخش کتاب، ارسال مبلغان و... تشکیل داده اند.

در سطح جهانی نیز قدمت سازمان های غیردولتی بین المللی به اواسط قرن نوزدهم می رسد که از جمله آنها فعالیت در جنبش های ضدبرده داری و جنبش حق رای زنان بود که به طور درخور توجهی توسعه یافتند. با این حال از عبارت سازمان غیردولتی (NGO) در ابتدا برای نامیدن سازمان ملل متحد در زمان تاسیس در سال 1945 استفاده شد. ماده 71 از فصل 10 منشور سازمان ملل متحد، نقش مشورتی برای سازمان هایی که نه از دولت خاص برخوردار بودند و نه جزء دولت های عضو قرار می گرفتند را مجاز خواند .

سه مرحله یا دوران تکامل سازمان های غیردولتی توسط کورتون سال 1990 در نوشته ای زیر عنوان سه دوره شکل گیری فعالیت های داوطلبانه شناسایی شده است.

در مرحله اول، نوع خاصی از سازمان مردم نهاد شکل می گیرد که بر امدادرسانی و رفاه متمرکز بود و مستقیماً به افراد ذی نفع خدمات امدادی ارائه می کرد. توزیع غذا، تأمین پناهگاه و ارائه خدمات بهداشتی نمونه هایی از خدمات این قبیل سازمان های مردم نهاد بود. در واقع سازمان مردم نهاد در این مرحله نیازهای روز افراد را تشخیص می دادند و به برآورده ساختن آن ها می پرداختند.

در مرحله دوم از تکامل، سازمان های مردم نهاد از لحاظ وسعت و اندازه کوچکتر شده و به مجموعه های مستقل و خودکفای محلی تبدیل شدند. سازمان های مردم نهاد در این مرحله از تکامل، امکانات جوامع محلی را گسترش دادند تا بتوانند با اقدامات محلی مستقل نیازهای آن ها را برآورده سازند.

کورتن مرحله سوم از تکامل و شکل گیری سازمان های مردم نهاد را توسعه نظام های پایدار می خواند. در این مرحله، سازمان های مردم نهاد می کوشند تغییراتی را در سیاست ها و مؤسسات در سطح داخلی، ملی و بین المللی به وجود آورند؛ آن ها از نقش سابق خود که تأمین و ارائه خدمات عملیاتی بود، فاصله گرفته و نقش کاتالیزوری به عهده گرفتند. به تدریج این سازمان از سازمان مردم نهاد امدادرسان به سازمان مردم نهاد توسعه و آبادانی تغییر ماهیت داد.

در مجموع در میان منابع مختلف ادبی، یک نگاه کلی مثبت نسبت به سازمان های مردم نهاد وجود داشته است. اما چند شکایت مستقیم نیز مطرح شده است که مسائل عملیاتی، تضاد و ناهمگونی ها، سوء استفاده از بودجه (برخی موارد بسیار فوق العاده)، و غیره را هدف انتقاد خود قرار داده اند.

در بسکمک از کشورهای در حال توسعه که اقتصاد ناکارآمدی دارند، وارد شدن در حوزه صنعت کمک رسانی سودآورترین کار برای جوانانی است که از دانشگاه فارغ التحصیل شده اند. از آنجا که سازمان های مردم نهاد خدمات خود (از قبیل آموزش) را به صورت رایگان یا به نرخ یارانه ای به عموم ارائه می نمایند، بخش خصوصی قادر به رشد و تکامل نیست و توان رقابت مؤثر و کارآمد و پایدار را ندارد.

موارد دیگری نیز در ارتباط با سازمان های مردم نهاد وجود دارد که منشأ نگرانی است: عضوگیری سازمان های غیردولتی (به وسیله قوای سیاسی یا سایر قوا)، انحراف از مسیر و اهداف اولیه، تغییر خدمات اصلی ای که مبنای آن بودجه ای که همیشه متغیر است، شفافیت، پاسخگویی، حرکت بر اساس اصولی که مؤسسان و بانیان کاریزماتیک پیشرو مشخص می نمایند و در نهایت تنظیم راهبردها این سازمان ها به جای آن که برمبنای تعاریفی باشد که خودشان مقرر می نمایند برمبنای کمک مالی اعطاشده به آنهاست. بعضاً دیده می گردد که شکایتهایی بر ضد برخی از سازمان های مردم نهاد تازه شکل گرفته مطرح می گردد که آن ها را به این متهم می سازد که با نیت کمک رسانی موجب وارد آمدن ضرر و زیان شده اند؛ در واقع این سازمان ها نتوانسته اند پیچیدگی و ذوبطون بودن برخی مسائل را درک نمایند و در نهایت بیش از از آنچه مفید و کمک رسان باشند، به دیگران صدمه زده اند. اما بااین حال، به طورکلی این سازمان ها منابع فایده بخش و سودرسان مکملی محسوب می شوند که آن فاصله های اجتماعی را که دولت یا بخش های غیرانتفاعی نمی توانند پر نمایند، پر نموده و مرتفع می سازند .

به طور کلی در این نوشته قصدی برای تحلیل و یا بیان عملکرد سمن ها وجود نداشت هر چند که خود امر مهمی است بلکه قصد این بود که با اصل این پدیده و این که از کجا آمده است آشنا شویم مشکل اساسی که ما معمولا با آن رو به رو هستیم این است که اصلا نمیدانیم پدیده ای که در حال تحلیل آن هستیم از کجا آمده است اما در خاتمه فقط یک هشدار به نظر مفید می­رسد و آن زنگ خطر این است که سمن ها در کشور ما بیشتر از شکل یک حرکت مردمی و شبه علمی در حال خارج شدن هستند و در حال تبدیل به یک فخر فروشی اجتماعی برای قشری به نسبت برخوردار از عوامل مادی می گردد که می­تواند در آینده خیلی نزدیک تبدیل به یک نمایش آسیب زا گردد تا حرکتی برای کمک به مردمی که نیازمند کمک هستند.

*میلاد سعیدی، کارشناس ارشد مشاوره خانواده

dorezamin: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور لحظه آخری، تور ارزان، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

منبع: خبرگزاری مهر
انتشار: 23 آبان 1400 بروزرسانی: 23 آبان 1400 گردآورنده: blogpo.ir شناسه مطلب: 3511

به "سازمان های مردم نهاد به مثابه کاری سودآور برای جوانان" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "سازمان های مردم نهاد به مثابه کاری سودآور برای جوانان"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید